Zabójstwo
Zabójstwo to przestępstwo należące do grupy przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu określonych w rozdziale XIX kodeksu karnego (dalej jako k.k.). Zabójstwo jest stypizowane w art. 148 § 1 k.k. Zgodnie z tym przepisem, kto zabija człowieka, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 10 albo karze dożywotniego pozbawienia wolności. W tym przepisie określony jest typ podstawowy zabójstwa. Przestępstwo zabójstwa jest zbrodnią, ponieważ jest zagrożone karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 10 (art. 7 § 2 k.k.). Górna granica kary pozbawienia wolności to 30 lat (art. 37 k.k.). Jeżeli sąd orzekający w sprawie uzna tę karę za zbyt łagodną, to pozostaje do wymierzenia kara dożywotniego pozbawienia wolności.
Strona przedmiotowa tego przestępstwa określona została jako zabijanie człowieka. Oznacza to, że jest to przestępstwo materialne, czyli żeby doszło do dokonania tego przestępstwa konieczny jest skutek w postaci śmierci człowieka.
Zabójstwo może być popełnione tylko umyślnie z zamiarem bezpośrednim lub z zamiarem ewentualnym. Nie można nieumyślnie zabić człowieka. Czasownik „zabija” użyty w art. 148 k.k. zakłada umyślność sprawcy przestępstwa. Jeżeli ktoś nieumyślnie doprowadza do śmierci człowieka, to nie odpowiada z art. 148 k.k., tylko z art. 155 k.k., to jest za nieumyślne spowodowanie śmierci. To przestępstwo zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Warto zaznaczyć, że zabójstwa można dopuścić się nie tylko przez działanie, ale także przez zaniechanie.
Morderstwo
Morderstwo jest to kwalifikowany typ przestępstwa zabójstwa. Przestępstwo to zostało określone w art. 148 § 2 k.k. i art. 148 § 3 k.k.
Zgodnie z art. 148 § 2 k.k., kto zabija człowieka:
1) ze szczególnym okrucieństwem,
2) w związku z wzięciem zakładnika, zgwałceniem albo rozbojem,
3) w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie,
4) z użyciem materiałów wybuchowych,
podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 15 albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.
Zgodnie z art. 148 § 3 k.k., karze określonej w § 2 podlega, kto jednym czynem zabija więcej niż jedną osobę lub był wcześniej prawomocnie skazany za zabójstwo oraz sprawca zabójstwa funkcjonariusza publicznego popełnionego podczas lub w związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych związanych z ochroną bezpieczeństwa ludzi lub ochroną bezpieczeństwa lub porządku publicznego.
Jak widać z cytowanych powyżej przepisów, to co odróżnia zabójstwo od morderstwa to przede wszystkim określony sposób działania sprawcy tego przestępstwa (np. działanie ze szczególnym okrucieństwem), a także niezależnie od sposobu działania, prawomocne wcześniejsze skazanie za zabójstwo, a także zabójstwo funkcjonariusza publicznego. Sprawca morderstwa podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 15, więc w porównaniu z zabójstwem dolna granica zagrożenia ustawowego za tę zbrodnię uległa zwiększeniu o 5 lat w stosunku do typu podstawowego zabójstwa.
Zabójstwo w afekcie
Zabójstwo w afekcie jest uprzywilejowanym typem zabójstwa. Przestępstwo to zostało określone w art. 148 § 4 k.k. Zgodnie z tym przepisem, kto zabija człowieka pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. To co odróżnia zabójstwo w afekcie od zabójstwa i morderstwa to działanie sprawcy pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami, czyli sprawca zabija człowieka pod wpływem afektu. Silne wzburzenie usprawiedliwione okolicznościami nazywane jest afektem, przy czym chodzi tu o afekt fizjologiczny, a więc taki stan u sprawcy, że emocje przeważają nad intelektem ograniczając funkcję kontrolującą rozumu (tak np. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 26 listopada 2009 r., sygn. IV KK 128/09). Ponadto silne wzburzenie musi być usprawiedliwione okolicznościami. To czy nastąpiło w danej sprawie silne wzburzenie i czy było ono usprawiedliwione okolicznościami, należy ustalić w trakcie postępowania karnego. Zwrócić należy uwagę, że zabójstwo w afekcie jest występkiem, zaś dolna granica zagrożenia ustawowego to kara 1 roku pozbawienia wolności. W przypadku zabójstwa w typie podstawowym, dolna granica zagrożenia ustawowego to 10 lat pozbawienia wolności. Różnica jest więc bardzo znaczna.
Kwestie procesowe
Przestępstwo zabójstwa określone w art. 148 § 1 k.k. oraz przestępstwo morderstwa określone w art. 148 § 2 i art. 148 § 3 k.k. są to zbrodnie. W związku z tym osoba oskarżona o te przestępstwa będące zbrodniami musi mieć obrońcę w postępowaniu karnym przed sądem okręgowym (art. 80 kodeksu postępowania karnego). Decydująca jest tu kwalifikacja prawna czynu określona w akcie oskarżenia.
Zabójstwo, morderstwo, zabójstwo w afekcie – pomoc prawna
Zapraszam do kontaktu z Kancelarią Adwokacką w temacie obrony lub reprezentacji w sprawach zabójstwa, morderstwa, zabójstwa w afekcie lub też innych przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu.