Adwokat dr Łukasz Raj Kancelaria Adwokacka

Kategoria: Prawo karne

  • Bójka i pobicie – co oznaczają te terminy, charakterystyka tych przestępstw

    Co to jest bójka? Co to jest pobicie?

    Bójka i pobicie to przestępstwa, których dotyczą dwa przepisy kodeksu karnego (dalej jako k.k.), tj. art. 158 k.k. i art. 159 k.k.

    Według art. 158 § 1 k.k., kto bierze udział w bójce lub pobiciu, w którym naraża się człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienie skutku określonego w art. 156 § 1 lub w art. 157 § 1, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Jest to typ podstawowy tego przestępstwa.

    W art. 158 § 2 i 3 k.k., a także w art. 159 k.k. są określone typy kwalifikowane.

    Według art. 158 § 2 k.k., jeżeli następstwem bójki lub pobicia jest ciężki uszczerbek na zdrowiu człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

    Zgodnie z art. 158 § 3 k.k., jeżeli następstwem bójki lub pobicia jest śmierć człowieka, sprawca

    podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 15.

    Art. 159 k.k. stanowi, że kto biorąc udział w bójce lub pobiciu człowieka, używa broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

    Cytowane przepisy są przejawem odpowiedzialności zbiorowej w k.k. Dane zdarzenie może być uznane za bójkę lub pobicie, jeżeli biorą w nim udział przynajmniej trzy osoby. Jeżeli w danym zdarzeniu biorą udział dwie osoby, to nie jest ono bójką lub pobiciem w rozumieniu k.k.

    Bójka to zdarzenie, w którym biorą udział przynajmniej trzy osoby, przy czym każda z tych osób musi występować w roli atakującego i atakowanego.

    Pobicie to zdarzenie, w którym biorą udział przynajmniej trzy osoby, przy czym jednak z nich musi występować w roli broniącego się.

    Bójka i pobicie a obrona konieczna

    Uczestnik bójki nie może powoływać się na instytucję obrony koniecznej. Wyjątek stanowią dwie sytuacje, które wskazał Sąd Najwyższy w swoim orzecznictwie. W pierwszej sytuacji uczestnik bójki wycofuje się z niej, a pomimo tego jest dalej atakowany. Takiemu uczestnikowi przysługuje prawo do obrony koniecznej. W drugiej sytuacji na prawo do obrony koniecznej może powoływać się osoba, która interweniuje w celu zakończenia bójki.

    W przypadku pobicia, osobie zaatakowanej przysługuje prawo do obrony koniecznej tak długo jak spełnione są przesłanki obrony koniecznej, określone w art. 25 § 1 k.k.

    Bójka a ustawka

    Jak można przeczytać w Wikipedii, ustawka to „starcie fizyczne dwóch grup ludzi bądź dwóch osób, zazwyczaj deklarujących przynależność do innych grup kibicowskich identyfikujących się głównie z klubami piłkarskimi, a także innych dyscyplin sportowych. Starcie zwykle oparte jest na określonych zasadach i odbywa się o ustalonej porze i w ustalonym miejscu”. Takie starcie może spełniać znamiona przestępstwa bójki z art. 158 lub z art. 159 k.k.

    Bójka i pobicie – pomoc prawna

    Zapraszam do kontaktu z Kancelarią Adwokacką w temacie obrony lub reprezentacji w sprawach bójki i pobicia lub też innych przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu.

  • Rozbój a kradzież rozbójnicza – krótka charakterystyka

    Co to jest rozbój?

    Rozbój określony jest w art. 280 § 1 kodeksu karnego (dalej jako k.k.), kto kradnie, używając przemocy wobec osoby lub grożąc natychmiastowym jej użyciem albo doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 15.

    Rozbój jest więc to:

    1. kradzież z użyciem przemocy wobec osoby lub
    2. kradzież polegająca na grożeniu innej osobie natychmiastowego użycia przemocy albo
    3. kradzież w trakcie której sprawca doprowadza człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności.

    Trzeba wyraźnie podkreślić, że opisane sposoby kradzieży muszą nastąpić przed lub w trakcie kradzieży. Rozbój jest kwalifikowaną postacią kradzieży. Sprawca przy użyciu wskazanych wyżej sposobów działania, zamierza dokonać zaboru cudzej rzeczy ruchomej.

    Kwalifikowana postać rozboju

    Zgodnie z art. 280 § 2 k.k., jeżeli sprawca rozboju posługuje się bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym albo działa w inny sposób bezpośrednio zagrażający życiu lub wspólnie z inną osobą, która posługuje się taką bronią, przedmiotem, środkiem lub sposobem, podlega karze pozbawienia wolności od lat 3 do 20. Przestępstwo rozboju określone w art. 280 § 2 k.k. jest więc zbrodnią.

    Co to jest kradzież rozbójnicza?

    Zgodnie z art. 281 § 1 k.k., kto, w celu utrzymania się w posiadaniu zabranej rzeczy, bezpośrednio po dokonaniu kradzieży, używa przemocy wobec osoby lub grozi natychmiastowym jej użyciem albo doprowadza człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

    Kradzież rozbójnicza polega więc na tym, że sprawca kradzieży, już po jej dokonaniu:

    1. używa przemocy wobec osoby lub grozi natychmiastowym jej użyciem, albo
    2. doprowadza człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności,

    przy czym sprawca działa w opisany sposób, żeby utrzymać się w posiadaniu zabranej rzeczy.

    Jak widać, opisane sposoby działania pokrywają się z tymi wskazanymi w art. 280 § 1 k.k. Różnica jest taka, że przy przestępstwie rozboju przedmiotowe sposoby działania dotyczą sposobu kradzieży rzeczy, czyli muszą nastąpić przed lub w trakcie kradzieży cudzej rzeczy ruchomej, zaś przy przestępstwie kradzieży rozbójniczej przedmiotowe sposoby działania odnoszą się do utrzymania w posiadaniu zabranej uprzednio rzeczy. Do przypisania sprawcy przestępstwa kradzieży rozbójniczej, konieczne jest więc, żeby sprawca najpierw ukradł cudzą rzecz ruchomą.

    Kradzież, kradzież rozbójnicza – pomoc prawna

    Zapraszam do kontaktu z Kancelarią Adwokacką w temacie obrony lub reprezentacji w sprawach kradzieży, kradzieży rozbójniczej lub też innych przestępstw przeciwko mieniu.

  • Zabójstwo, morderstwo, zabójstwo w afekcie – krótka charakterystyka

    Zabójstwo

    Zabójstwo to przestępstwo należące do grupy przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu określonych w rozdziale XIX kodeksu karnego (dalej jako k.k.). Zabójstwo jest stypizowane w art. 148 § 1 k.k. Zgodnie z tym przepisem, kto zabija człowieka, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 10 albo karze dożywotniego pozbawienia wolności. W tym przepisie określony jest typ podstawowy zabójstwa. Przestępstwo zabójstwa jest zbrodnią, ponieważ jest zagrożone karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 10 (art. 7 § 2 k.k.). Górna granica kary pozbawienia wolności to 30 lat (art. 37 k.k.). Jeżeli sąd orzekający w sprawie uzna tę karę za zbyt łagodną, to pozostaje do wymierzenia kara dożywotniego pozbawienia wolności.  

    Strona przedmiotowa tego przestępstwa określona została jako zabijanie człowieka. Oznacza to, że jest to przestępstwo materialne, czyli żeby doszło do dokonania tego przestępstwa konieczny jest skutek w postaci śmierci człowieka.

    Zabójstwo może być popełnione tylko umyślnie z zamiarem bezpośrednim lub z zamiarem ewentualnym. Nie można nieumyślnie zabić człowieka. Czasownik „zabija” użyty w art. 148 k.k. zakłada umyślność sprawcy przestępstwa. Jeżeli ktoś nieumyślnie doprowadza do śmierci człowieka, to nie odpowiada z art. 148 k.k., tylko z art. 155 k.k., to jest za nieumyślne spowodowanie śmierci. To przestępstwo zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Warto zaznaczyć, że zabójstwa można dopuścić się nie tylko przez działanie, ale także przez zaniechanie.

    Morderstwo

    Morderstwo jest to kwalifikowany typ przestępstwa zabójstwa. Przestępstwo to zostało określone w art. 148 § 2 k.k. i art. 148 § 3 k.k.

                Zgodnie z art. 148 § 2 k.k., kto zabija człowieka:

    1) ze szczególnym okrucieństwem,

    2) w związku z wzięciem zakładnika, zgwałceniem albo rozbojem,

    3) w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie,

    4) z użyciem materiałów wybuchowych,

    podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 15 albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.

                Zgodnie z art. 148 § 3 k.k., karze określonej w § 2 podlega, kto jednym czynem zabija więcej niż jedną osobę lub był wcześniej prawomocnie skazany za zabójstwo oraz sprawca zabójstwa funkcjonariusza publicznego popełnionego podczas lub w związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych związanych z ochroną bezpieczeństwa ludzi lub ochroną bezpieczeństwa lub porządku publicznego.

                Jak widać z cytowanych powyżej przepisów, to co odróżnia zabójstwo od morderstwa to przede wszystkim określony sposób działania sprawcy tego przestępstwa (np. działanie ze szczególnym okrucieństwem), a także niezależnie od sposobu działania, prawomocne wcześniejsze skazanie za zabójstwo, a także zabójstwo funkcjonariusza publicznego. Sprawca morderstwa podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 15, więc w porównaniu z zabójstwem dolna granica zagrożenia ustawowego za tę zbrodnię uległa zwiększeniu o 5 lat w stosunku do typu podstawowego zabójstwa.

    Zabójstwo w afekcie

    Zabójstwo w afekcie jest uprzywilejowanym typem zabójstwa. Przestępstwo to zostało określone w art. 148 § 4 k.k. Zgodnie z tym przepisem, kto zabija człowieka pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. To co odróżnia zabójstwo w afekcie od zabójstwa i morderstwa to działanie sprawcy pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami, czyli sprawca zabija człowieka pod wpływem afektu. Silne wzburzenie usprawiedliwione okolicznościami nazywane jest afektem, przy czym chodzi tu o afekt fizjologiczny, a więc taki stan u sprawcy, że emocje przeważają nad intelektem ograniczając funkcję kontrolującą rozumu (tak np. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 26 listopada 2009 r., sygn. IV KK 128/09). Ponadto silne wzburzenie musi być usprawiedliwione okolicznościami. To czy nastąpiło w danej sprawie silne wzburzenie i czy było ono usprawiedliwione okolicznościami, należy ustalić w trakcie postępowania karnego. Zwrócić należy uwagę, że zabójstwo w afekcie jest występkiem, zaś dolna granica zagrożenia ustawowego to kara 1 roku pozbawienia wolności. W przypadku zabójstwa w typie podstawowym, dolna granica zagrożenia ustawowego to 10 lat pozbawienia wolności. Różnica jest więc bardzo znaczna.

    Kwestie procesowe

    Przestępstwo zabójstwa określone w art. 148 § 1 k.k. oraz przestępstwo morderstwa określone w art. 148 § 2 i art. 148 § 3 k.k. są to zbrodnie. W związku z tym osoba oskarżona o te przestępstwa będące zbrodniami musi mieć obrońcę w postępowaniu karnym przed sądem okręgowym (art. 80 kodeksu postępowania karnego). Decydująca jest tu kwalifikacja prawna czynu określona w akcie oskarżenia.

    Zabójstwo, morderstwo, zabójstwo w afekcie – pomoc prawna

    Zapraszam do kontaktu z Kancelarią Adwokacką w temacie obrony lub reprezentacji w sprawach zabójstwa, morderstwa, zabójstwa w afekcie lub też innych przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu.

  • Kradzież w kodeksie karnym i kodeksie wykroczeń

    Kradzież w kodeksie wykroczeń

    Kradzież w kodeksie wykroczeń (dalej jako k.w.) jest uregulowana w art. 119 § 1. Zgodnie z tym przepisem, kto kradnie lub przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą, jeżeli jej wartość nie przekracza 800 złotych, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

    Kradzież polega na zaborze cudzej rzeczy ruchomej i przejęciu władztwa nad tą rzeczą. Wykroczenie to może być popełnione tylko umyślnie. Nie ma czegoś takiego jak nieumyślna kradzież. Nie można ukraść rzeczy ruchomej nieumyślnie. Jeżeli ktoś twierdzi, że ukradł coś nieumyślnie, to nie dopuścił się kradzieży.

    Jak widać z cytowanego przepisu, kradzież jest wykroczeniem, jeżeli wartość przywłaszczonej cudzej rzeczy ruchomej nie przekracza 800 zł.

    Kradzież w kodeksie karnym

    Kradzież w kodeksie karnym (dalej jako k.k.) jest uregulowana w art. 278 § 1 k.k.  Według tego przepisu, kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Przestępstwo to podobnie jak wykroczenie z art. 119 k.w., może być popełnione tylko umyślnie z zamiarem bezpośrednim. Cytowany powyżej art. 278 § 1 k.k. posługuje się określeniem „w celu”. Sprawca musi więc chcieć dokonać zaboru cudzej rzeczy ruchomej, a także cudzej karty uprawniającej do podjęcia pieniędzy z automatu bankowego (art. 278 § 2 k.k.) oraz cudzego program komputerowego (art. 278 § 3 k.k.). Sprawca musi też chcieć bezprawnie korzystać z energii (art. 278 § 5 k.k.). Zwrócić należy uwagę, że do znamion przestępstwa kradzieży nie należy działanie w celu osiągnięcia korzyści majątkowej (z wyjątkiem określonym w art. 278 § 3 k.k.). Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 23 kwietnia 1998 r., sygn. I KZP 1/98 stwierdził, że „zabór mienia z zamiarem jego niezwłocznego porzucenia oznacza, że sprawca zamierza postąpić z nim jak właściciel, a w związku z tym celem jego działania jest przywłaszczenie tego mienia”. W przypadku kradzieży cudzego programu komputerowego sprawca musi ponadto działać w celu osiągnięcia korzyści majątkowej (art. 278 § 3 k.k.).

    Zasadnicze podobieństwa kradzieży w kodeksie wykroczeń i kodeksie karnym

    1. Oba czyny zabronione polegają na zaborze cudzej rzeczy ruchomej i przejęciu władztwa nad tą rzeczą.
    2. Oba czyny zabronione mogą być popełnione tylko umyślnie.

    Zasadnicze różnice pomiędzy kradzieżą w kodeksie wykroczeń i kodeksie karnym

    1. Kradzież w k.w. jest wykroczeniem. Kradzież w k.k. jest przestępstwem. Przestępstwo kradzieży zaczyna się, jeżeli wartość rzeczy ruchomej do zaboru której doszło, przekracza wartość 800 zł.
    2. Kradzież w k.w. dotyczy zaboru cudzej rzeczy ruchomej. Kradzież w k.k. dotyczy oprócz zaboru cudzej rzeczy ruchomej także kradzieży cudzej karty uprawniającej do podjęcia pieniędzy z automatu bankowego, cudzego program komputerowego oraz energii.
    3. Różnice dotyczą zagrożenia karą. Kradzież w k.w. jest zagrożona karą aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. Przestępstwo kradzieży w k.k. w typie podstawowym jest zagrożone karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
    4. Jeżeli sprawca wykroczenia kradzieży zostanie schwytany na gorącym uczynku lub bezpośrednio po popełnieniu tego wykroczenia, to może zostać ukarany mandatem (art. 97 § 1 pkt. 1 kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia). Jeżeli sprawca dopuszcza się przestępstwa kradzieży, to postępowanie mandatowe nie znajduje zastosowania.

    Kradzież – pomoc prawna

    Zapraszam do kontaktu z Kancelarią Adwokacką w temacie obrony w sprawach kradzieży lub też innych przestępstw przeciwko mieniu.

  • Zbrodnia, występek, przestępstwo, wykroczenie – definicje

    Co to jest zbrodnia?

    Zbrodnia jest to czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą (art. 7 § 2 kodeksu karnego, dalej jako k.k.).

    Co to jest występek?

    Występkiem jest czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych albo powyżej 5000 złotych, karą ograniczenia wolności przekraczającą miesiąc albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc (art. 7 § 3 k.k.).

    Co to jest przestępstwo?

    Przestępstwo jest to zbrodnia albo występek (art. 7 § 1 k.k.).

    Przestępstwem jest czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia (art. 1 § 1 k.k.), zawiniony oraz społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy. Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma (art. 1 § 2 k.k.). Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu (art. 1 § 3 k.k.).

    Co to jest wykroczenie?

    Wykroczeniem jest czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia pod groźbą kary aresztu, ograniczenia wolności, grzywny do 5000 zł lub nagany (art. 1 § 1 kodeksu wykroczeń, dalej jako k.w.). Wykroczenie to czyn, który jest także czynem zawinionym, albowiem nie popełnia wykroczenia sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu (art. 1 § 2 k.w.).

    Przestępstwa i wykroczenia – pomoc prawna

    Zapraszam do kontaktu z Kancelarią Adwokacką w przedmiocie obrony i reprezentacji w sprawach o przestępstwa i wykroczenia.